Cùng với xu thế hội nhập quốc tế toàn diện, hoạt động xuất khẩu lao động diễn ra phổ biến trên khắp cả nước, nhất là các vùng nông thôn. Xuất khẩu lao động là một “nghề” chân chính, mang lại thu nhập chính đáng, giúp các gia đình cải thiện đời sống hàng ngày. Với những ưu thế đó, rất nhiều người tìm cách đi lao động ở nước ngoài để mong đổi đời nhưng có một phần trong số đó phải “lao động chui”, phải làm việc khi chưa được nước sở tại cho phép. Điều này làm ảnh hưởng rất lớn đến bản thân người lao động, gia đình, xã hội, thậm chí là hình ảnh đất nước.
Theo báo cáo của Sở Lao động, Thương binh và Xã hội, năm 2018 tỉnh Bắc Giang có 4.718 người đi xuất khẩu lao động, tập trung ở thị trường các nước: Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan; năm 2019 ước có 3.700 người đi xuất khẩu lao động theo các hình thức được Nhà nước cho phép. Bên cạnh đó, tỉnh Bắc Giang có một lượng không nhỏ người dân đi lao động nước ngoài theo con đường không chính thức. Nếu đi theo con đường không hợp pháp này, người lao động thường không được bảo đảm về quyền lợi, thân nhân của mình. Tình trạng lao động bị lừa đảo, bóc lột, ngược đãi, thậm chí bị chết khi làm việc ở nước ngoài có chiều hướng ngày càng tăng.
Một buổi huấn luyện thực tập sinh đi lao động nước ngoài tại trung tâm đào tạo ICOManpower. (Nguồn: Báo Bắc Giang)
Để bảo vệ chính bản thân mình khi đi lao động ở nước ngoài, người lao động cần tìm hiểu các quy định của pháp luật về xuất khẩu lao động. Các tổ chức, doanh nghiệp thực hiện việc đưa người đi lao động nước ngoài phải tuân thủ theo luật Đưa người Việt Nam đi lao động ở nước ngoài.
Hiện nay có 5 hình thức đi lao động nước ngoài được Nhà nước cho phép:
(1) Qua các doanh nghiệp được cấp phép hoạt động dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài.
Các doanh nghiệp, tổ chức được phép hoạt động dịch vụ xuất khẩu lao động sẽ tuyển dụng lao động tại Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng cung ứng dịch vụ, tuy nhiên người lao động sẽ chịu sự quản lý trực tiếp từ người sử dụng lao động.
Để kiểm tra doanh nghiệp được cấp phép hay không, người lao động có thể đề nghị doanh nghiệp xuất trình giấy phép hoạt động dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài hoặc người lao động có thể tra cứu doanh nghiệp được phép xuất khẩu lao động trên trang web của Cục Quản lý Lao động Ngoài nước (http://wwww.dolab.gov.vn). Ngoài ra có thể liên hệ cơ quan quản lý lao động ngoài nước ở địa phương (ở tỉnh Bắc Giang là Sở Lao động, Thương binh và Xã hội) hoặc Cục Quản lý Lao động Ngoài nước để xác minh thông tin.
(2) Đi theo hợp tác giữa các doanh nghiệp, tập đoàn và công ty giữa 2 nước. Nhà nước cho phép các tổ chức đưa người đi lao động làm việc ở nước ngoài khi tổ chức đó trúng thầu, nhận thầu hoặc đầu tư ra nước ngoài có đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Khi đó, tổ chức này sẽ trực tiếp tuyển dụng lao động trong nước để thực hiện dự án của mình tại nước ngoài. Các yêu cầu về tổ chức lao động, điều kiện lao động, sức khỏe người lao động do doanh nghiệp xuất khẩu lao động Việt Nam đặt ra và doanh nghiệp xuất khẩu lao động Việt Nam trực tiếp đưa lao động đi nước ngoài, quản lý lao động ở nước ngoài cũng như đảm bảo các quyền lợi của người lao động ở nước ngoài.
(3) Đi theo hợp đồng lao động cá nhân. Hình thức này nghĩa là người lao động trực tiếp kí kết hợp đồng với nhà tuyển dụng lao động nước ngoài khi đáp ứng đủ các điều kiện do nhà tuyển dụng đưa ra. Người lao động phải đăng ký với Sở Lao động, Thương binh và Xã hội và cơ quan ở nước ngoài.
(4) Hợp tác đào tạo giữa 2 bên được cấp phép. Người lao động được ký hợp đồng lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hình thức thực tập nâng cao tay nghề.
(5) Đi theo hình thức trao đổi và hợp tác công việc giữa 2 nước trong thời gian ngắn hạn.
Người dân đi lao động nên đi theo con đường hợp pháp, thông qua các cơ quan được cấp phép, ở nước sở tại, phải được doanh nghiệp nước ngoài ký hợp tác với mình và được bảo hộ công dân với mức lương được thỏa thuận giữa các nước.
Mai Hương
