Tôi vừa được tham dự khóa học "Cải cách hành chính và chính sách công" tại Trung tâm Đào tạo Việt Nam - Singapore. Đây là chương trình trong khuôn khổ hợp tác ASEAN, Trung tâm đào tạo Việt Nam - Singapore do Học viện Ngoại giao, Bộ Ngoại giao Việt Nam và Đại sứ quán Singapore, Bộ Ngoại giao Singapore đồng chủ quản, tổ chức. Khóa học nhằm giúp học viên có cái nhìn tổng quan về kinh nghiệm của Singapore trong cải cách hành chính, chiến lược và thách thức trong quá trình cải cách hành chính...Kết thúc khóa học, tôi thực sự ấn tượng về nguyên tắc quản trị của Singapore. Ở bài viết này, xin chia sẻ với các bạn, các đồng chí một số suy ngẫm về nguyên tắc quản trị của Singapore.

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long (Ảnh: Internet)

Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long từng nói: “Có thể chúng ta nhỏ bé, nhưng chúng ta có niềm hy vọng và giấc mơ lớn. Có thể chúng ta chỉ là một chấm son nhỏ ở trung tâm khu vực Đông Nam Á, nhưng hãy thể hiện rằng chúng ta là một dân tộc luôn cố gắng và không bao giờ từ bỏ. Và với tinh thần này, tương lai là do chính chúng ta tạo dựng nên”. Sự phát triển thịnh vượng của Singapore là nhờ các nhà lãnh đạo tài ba với những nguyên tắc quản trị đúng đắn.

Đúng vậy, Singapore là một quốc đảo nhỏ nằm ở phía Nam bán đảo Malaysia, diện tích 719.1 km2, dân số 5,535 triệu người, là một trong những quốc gia có mật độ dân số đông nhất thế giới (7,679 người/km2), bao quanh bởi các nước giàu tài nguyên thiên nhiên. Singapore là đất nước đa dân tộc (Trung Quốc: 76.2%; Mã Lai: 15%; Ấn Độ: 7.4%; các dân tộc khác: 1.4%), đa tôn giáo, trong đó đạo Phật chiếm đa số. Với xuất phát điểm hầu như không có gì: nghèo tài nguyên, tỷ lệ thất nghiệp cao, thiếu thức ăn, nhà cửa, tệ nạn xã hội, nhân lực trình độ thấp…., Singapore đã phát triển thành “con rồng” của khu vực Đông Nam Á với GDP bình quân đầu người đứng thứ ba trên thế giới trong năm 2015 (61.567,28 USD) nhờ vị trí chiến lược, cảng biển và chú trọng phát triển con người.

Thứ nhất, khả năng lãnh đạo là yếu tố quan trọng nhất

Ảnh minh họa (Nguồn: Internet)

Singapore là một đất nước nhỏ bé. Nếu các các nước khác được ví như những thùng dầu lớn thì Singapore chỉ nhận mình là một chiếc xuồng máy tốc độ cao. Họ dễ gặp nguy hiểm trước biển lớn, vì vậy, họ phải ứng phó thật nhanh và phải có khả năng tránh được mối hiểm nguy. Do đó, cần có có những nhà lãnh đạo đủ khả năng chèo lái chiếc xuồng máy của họ. Nhà lãnh đạo phải có tầm nhìn và tài chỉ đạo để biến tầm nhìn đó thành hiện thực. Ví như câu chuyện về quản lý cung cấp nước của Singapore. Nguồn nước là môt trong những nguồn tài nguyên quan trọng nhất. Mặc dù hiện tại Singapore vẫn cung cấp đủ nhu cầu sử dụng nước cho người dân; song các hồ chứa nước tự nhiên của Singapore chỉ cung cấp được 50% nhu cầu, 50% còn lại họ phải ký thỏa thuận cung cấp nước với Malaysia (từ năm 2011 đến năm 2061). Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo Singapore nhìn nhận, mối quan hệ song phương với Malaysia có thể trở nên căng thẳng, dẫn đến bất đồng bất cứ lúc nào. Việc phụ thuộc vào nguồn cung cấp nước từ Malaysia có thể gây bất lợi cho Singapore. Do vậy, Chính phủ Singapore đã đưa ra sáng kiến tự chủ về nguồn nước với 3 chiến lược gồm: (i) thứ nhất, xây dựng các hồ chứa nước của địa phương. Marina Barrage là đập nước đầu tiên được xây dựng ở ngay khu vực trung tâm thành phố Singapore, với diện tích lên tới 10.000 hécta, tương dương 1/6 diện tích của Singapore. Với ý tưởng “3 trong 1”, Marina Barrage được chính phủ Singapore xây dựng hướng tới ba lợi ích. Thứ nhất, tạo ra nguồn trữ nước ngọt lớn cho Singapore. Với 9 cửa đóng mở, đập Marina dài 350m ngăn nước sông đổ ra biển, biến vũng Marina trở thành nơi trữ nước mưa tự nhiên. Marina Barrage cũng là một phần quan trọng trong hệ thống kiểm soát lũ toàn diện để tháo nước khỏi những vùng trũng trong thành phố. Đập có chức năng giống như rào chắn thủy triều và phân cách giữa nước ngọt với nước biển. Lợi ích thứ ba của Marina Barrage đó là biến hồ chứa nước thành nơi diễn ra nhiều sự kiện thiết thực trong cuộc sống.  (ii) thứ hai, tái chế nước (iii) thứ 3, khử muối để lấy nước ngọt.

Với tầm nhìn và các phương pháp chỉ đạo hiệu quả, Singapore có thể tự chủ về nguồn cung cấp nước. Để làm được điều đó, các nhà lãnh đạo Singapore đưa ra nguyên tắc “luôn làm điều đúng đắn thậm chí điều đó ít được dân chúng ủng hộ”và “phải biết rút ra bài học từ những sai lầm”.

Thứ hai,  lường trước, đón đầu những thay đổi

Các nhà lãnh đạo Singapore luôn ý thức rằng, thế giới thay đổi không ngừng. Cán bộ, công chức cần chủ động đối mặt với nguy cơ, thách thức thay vì an phận thủ thường. Họ cần mở ra những ý tưởng mới, luôn đặt ra câu hỏi đối với những giả thuyết cũ và không bao giờ ngủ quên trong quá khứ. Họ cần phải lường trước được những thay đổi để ứng phó với tình hình. Ví như, chính sách thu hút nhân tài của Singapore. Là quốc gia được tạo dựng nên từ những người nhập cư, Singapore chào đón tất cả những ai có thể đóng góp phần mình vào công cuộc phát triển kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, với dân số quá ít (4,5 triệu dân), tỷ lệ sinh liên tục sụt giảm, Singapore rơi vào cuộc khủng hoảng dân số. Rõ ràng, tình trạng dân số cũng như nguồn lực lao động bị "co lại" sẽ là một trong những nguyên nhân quan trọng gây ra nguy cơ khủng hoảng thiếu nhân tài. Tự nhận biết người tài trong nước là có giới hạn, lãnh đạo Singapore bắt tay ngay vào việc hoạch định chính sách sử dụng người nhập cư (hay còn gọi là chính sách tuyển mộ nhân tài nước ngoài). Họ đưa ra những chính sách tuyển mộ nhân tài hết sức hấp dẫn như: cấp các học bổng của Chính phủ; chào đón nhân tài làm việc cho bộ máy Nhà nước, bao gồm cả người nước ngoài; trả mức lương xứng đáng; đầu tư, trợ cấp giáo dục.

Thứ ba, phần thưởng cho công việc và làm việc hết mình

Người Singapore luôn quan niệm rằng “không ai nợ chúng ta một cuộc sống”. Họ sống trong một đất nước nhỏ bé, không có tài nguyên thiên nhiên, phụ thuộc vào thế giới bên ngoài, do vậy, họ chỉ có thể bảo vệ cuộc sống và tương lai của họ bằng chính nỗ lực và trí óc của mình. Nếu làm việc tốt, họ sẽ nhận được phần thưởng xứng đáng. Nguyên tắc quản lý này của Chính phủ Singapore tạo động lực cho cán bộ, công chức và người dân cùng nỗ lực làm việc để đảm bảo cho tương lai, cuộc sống tốt đẹp.

Thứ tư, một cộng đồng chung, cơ hội cho tất cả mọi người

Nguyên tắc này nhằm tạo ra một xã hội chung cho tất cả mọi người nơi công dân không chỉ được hưởng sự giàu có về kinh tế mà còn có quyền làm chủ và là một phần trong xã hội đó. Chính phủ Singapore cho phép người dân tham gia vào quá trình đưa ra quyết định chính sách của đất nước. Ví dụ, trước khi đưa ra quyết định đưa casino vào tổ hợp kinh doanh, nghỉ dưỡng Marina Bay, Chính phủ xin ý kiến người dân về vấn đề này. Sau khi tổng hợp các phản hồi của người dân, Chính phủ mới đưa ra quyết định cuối cùng. Điều này thể hiện tầm quan trọng của người dân đối với đất nước; giúp họ cảm thấy gắn bó với bộ máy Nhà nước, sẵn sàng ủng hộ Chính phủ và các chính sách của Nhà nước; đồng thời Chính phủ cũng tranh thủ được những sáng kiến của người dân trong quá trình hoạch định chính sách.

Tóm lại, các nguyên tắc này sẽ chỉ là những từ ngữ trống rỗng nếu các nhà lãnh đạo không tin tưởng, chia sẻ và đưa vào chính sách, thực tiễn. Tuy nhiên, những nguyên tắc này là nền tảng chung cho các nhà lãnh đạo Singapore có thể giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình điều hành đất nước.

                                                                                                                                                                   Ngọc Quyên